Vajinismus Terapisi

Vajinismus Nedir? 

Vajina giriÅŸini çevreleyen kasların istem dışı kasılarak cinsel birleÅŸmenin acılı, aÄŸrılı olacağı kaygısı tüm vücutta bir kasılma, endiÅŸe, korku ve panik hali yaratarak kadının bacaklarını sıkıca kapatması ve elleriyle eÅŸini itmesine yol açar. Ä°stemsiz bir ÅŸekilde yani kadının kontrolü dışındaki bilinçdışı vajinal kasılmalara vajinismus denir. 

Vajina giriÅŸini çevreleyen baskın kas grubu "Pubik Kaslar" olarak adlandırılır. Bunlar düz kas grubudur ve refleks olarak çalışırlar. Vajinismus’da yaÅŸanan kasılma istem dışıdır ve asla kadının kendi kontrolünde deÄŸildir. EÄŸer kiÅŸi kasların kasılmasından ötürü acısız cinsel birleÅŸme yaÅŸayamıyorsa bu durum vajinismus olarak nitelendirilir. Bu durum kiÅŸinin eÅŸini sevmediÄŸi veya istemediÄŸi anlamına gelmez. Vajinismus kadının ve erkeÄŸin ortak bir sorunudur. Bu nedenle hiçbir taraf diÄŸerini suçlamamalı veya bu konuda anlayışsız olmamalıdır. 

VAJÄ°NÄ°SMUSLU ÇÄ°FTLERÄ°N ORTAK ÖZELLÄ°KLERÄ° 

Vajinismuslu kadınlar: Cinsellikle ilgili konuÅŸmayı sevmezler, CinselliÄŸi iÄŸrenç olarak algılayabilirler, Vücutlarının eÅŸleri tarafından beÄŸenilmeme korkusu yaÅŸayabilirler, Vücutları ile barışık olmayabilirler, EÅŸleri tarafından terk edilme duyguları ve güvensizlik yaÅŸayabilirler, Kadınlığında eksiklik olduÄŸu düÅŸüncesi, üzüntü, sıkıntı, gerginlik ve her ÅŸeyin daha kötüye gideceÄŸi korkusuna kapılabilirler, Suçluluk duyguları ortaya çıkmaya baÅŸlar. 

Vajinismuslu kadınların eÅŸleri; EÅŸi tarafından istenmediÄŸi, sevilmediÄŸi ve reddedildiÄŸi duygusuna kapılır, Zamanla sertleÅŸme yetersizliÄŸi yaÅŸayabilirler, ErkeÄŸin duyguları öfke ve kırılganlık arasında gidip gelir. 

Vajinismusun Nedenleri Tamamen psikolojik nedenlerden kaynaklanan vajinismusun nedenlerini ÅŸöyle sıralayabiliriz; GeçmiÅŸte yaÅŸanmış kötü cinsel tecrübe, taciz ve ya ensest iliÅŸki gibi travmatik bir olay, Cinsel-genital organlarla ilgili eksik ve hatalı bilgiler, Kızlık zarının çok deÄŸerli ve korunması gereken bir ÅŸey olduÄŸu düÅŸüncesi, Genç kızlık döneminde seksin pis ve kötü olduÄŸunu öÄŸreten yanlış ve katı eÄŸitim tarzı, Cinsellik konusundaki yerleÅŸmiÅŸ ön yargılar, Katı ahlak kuralları ve tabuların yoÄŸun yaÅŸandığı bir toplumda yetiÅŸme, Baskıcı otoriter baba, Zayıf güçsüz anne, Zihinde aşırı büyüttüÄŸü penis yüzünden çok acı çekme, parçalanma korkuları, çiftlerin cinsellikle ilgili bilgi eksiklikleri, GeçmiÅŸte genital bölgeye gelen bir darbe yada travma, Gebe kalma korkusu, Çocuklukta makattan fitil kullanılması… 

BiliÅŸsel ve davranışsal bileÅŸenler içeren, kültürel etkiler, deÄŸer yargıları ve cinsel mitlerle biçimlenen, biyolojik, psikolojik ve sosyal yönleri olan özel ve karmaşık bir yaÅŸantı olarak tanımlayabileceÄŸimiz cinsellik, tüm bu yönleri ile insan yaÅŸamında, doÄŸumundan ölümüne kadar, önemli bir yer tutmaktadır. 

DoÄŸumundan ölümüne kadar diyoruz çünkü; Her yeni bireyin baÅŸlangıcında bir “erkekle” bir “kadın” vardır (Özgüven.Ä°.E) ve ölürken de birey, erkek veya kadın diye ölecektir. 

Ä°nsanın cinsel yaÅŸamını tüm dünyada ilk kez araÅŸtıran ve araÅŸtırması çok büyük yankı uyandıran Kinsey’den sonra Masters&Johnson’ un çalışmaları ile cinsellik ve cinsel terapi üzerine bugün de kullanılan ve kabul edilen bir çok bilimsel bilgiye ulaşılmıştır. 

Ä°nsanda cinsel uyarana gösterilen fizyolojik tepkiyi, Masters ve Johnson, dört ayrı evreye ayırmıştır. (Kinsey 1948, 1953, Masters & Johnson 1994) (Ä°ncesu, Cem, Klinik Psikiyatri 2004) 

Uyarılma evresi Plato evresi Orgazm evresi Çözülme evresi 

Erkekte ve kadında görülen cinsel iÅŸlev bozukluklarını yukarıda verilmiÅŸ olan aÅŸamaların ilk üç evresi çerçevesinde ele almaktayız. Bu aÅŸamalardan bağımsız bir ÅŸekilde incelenebilecek iki farklı rahatsızlık ise “vajinismus ve disparoni”dir. Vajinismus ve disparoni cinsel birleÅŸmede aÄŸrı ile giden cinsel iÅŸlev bozukluklarıdır. 

Biz bu yazıda “vajinismus”a eÄŸileceÄŸiz. 

Tarihçesi 

Vajinismus terimi Amerikalı jinekolog J.Fatman SIMS tarafından bulunmuÅŸtur. 1862’de Londra Obstetri TopluluÄŸu’na yaptığı konuÅŸmada SIMS; “kiÅŸisel araÅŸtırmalarıma dayanarak evlilik iliÅŸkisinde her iki tarafta bu kadar büyük bir mutsuzluk yaratan bir hastalık bilmediÄŸimi söyleyebilirim ve bu kadar kolay, güvenilir ve kesin ÅŸekilde tedavi edilebilen baÅŸka bir ciddi rahatsızlık olmadığını da eklemekten mutluyum” demiÅŸtir. Vajinismus genellikle cinsel yaÅŸamın baÅŸlangıcında, ilk cinsel birleÅŸme denendiÄŸi andan itibaren ortaya çıkar. Çok daha seyrek olarak jinekolojik muayene veya benzeri deneyimlerden sonra geliÅŸir. 

Vajinismus, vagina çeperini saran perivaginal kasların spazmı sonucunda cinsel iliÅŸkinin olanaksız ya da çok aÄŸrılı hale gelmesidir. (Gillan, Patricia Cinsel Sorunlar Ve Tedavileri El Kitabı) Bu kasılmaya tüm bedendeki kasılmalar, bacakların kapanması, korku, kaçınma tepkisi, giriÅŸin olamayacağı inancı eÅŸlik eder. 

Vajinismusta baÅŸta vajina etrafında olmak üzere tüm vücutta bir kasılma, endiÅŸe, korku, tiksinme ve panik hali olur, hasta bacaklarını açılmalarını engelleyecek boyutlarda sıkıca kapatır ve elleriyle eÅŸini iter… 

Vajinismus kadının hem kendi kadınlığında eksiklik olduÄŸunu düÅŸünmesine hem de eÅŸine karşı suçluluk hissetmesine neden olur. Kızlık zarlarının çok kalın ya da vajinalarının çok dar olduÄŸunu düÅŸünebilen bu kadınlar, oluÅŸan acı beklentisi sonucunda kendilerini savunma ve koruma çabaları içine girerler. 

Tanı 

DoÄŸru tanının konması için bozukluÄŸun sürekli ya da yineleyici bir biçimde görülmesi gerekir. 

Vajinismus iki ÅŸekilde görülmektedir: 

Vajinismus Primer; öncesinde hiç cinsel iliÅŸki kurulmamışsa primer olma ihtimali vardır. 

Vajinismus Sekonder; vajinismusun geliÅŸtiÄŸi zamana kadar kadın normal penetrasyona izin veriyorsa sekonder tanısı konabilir. 

Vajinismus vakalarının çoÄŸu primerdir ve sıkılıkla baskılayıcı cinsel yetiÅŸtirme sonucu ortaya çıkar. (Gillan, Patricia Cinsel Sorunlar Ve Tedavileri El Kitabı) 

Erkekte Yansımaları 

Erkekte eÅŸine karşı öfke, istenmeme ve reddedilme olarak yaÅŸandığı için kırgınlık, ereksiyon güçlüÄŸü, bazen bekaret konusunda ÅŸüphe yaratabilir. 

Bazen adli olaylara, boÅŸanmaya ve ya tecavüz giriÅŸimi ya da fiziksel ÅŸiddet davranışlarına neden olur. 

Birçok çift bir süre sonra cinsel birleÅŸmeyi denemekten vazgeçer. Bu çiftin iliÅŸkisi açısından daha olumlu bir durumdur, çünkü tekrarlanan denemeler ve her seferinde yaÅŸanan hayal kırıklığı, çiftin cinsellikten uzaklaÅŸmasına ve kavgalara yol açar. 

Vajinismus yaÅŸayan biri ile birlikte olmak gerçekten zor olabilir. EÅŸlerin deneyimlediÄŸi ve tariflediÄŸi bazı ortak duygular ise ÅŸunlardır: 

Sempati Umutsuzluk Öfke Sorgulama Reddedilme UzaklaÅŸma 

Cinsel terapinin iliÅŸki aÅŸamasında erkeklerde ileri derecede erken boÅŸalma veya sertleÅŸme sorunları ortaya çıkabilir. Çünkü vajinismus olan eÅŸiyle cinsel iliÅŸkiye girmeye hazırlanan erkek, genellikle heyecan, tedirginlik ve baÅŸarılı olup olamayacağı kaygısını taşır. 

Kadından kaynaklanan bir sorunla iliÅŸki olmadığı sırada erkeÄŸin hiçbir problemi yoktur. Ne zaman ki kadın tedavi olup ve iliÅŸkiye hazır hale gelir, o zaman erkekte baÅŸarılı olup olamayacağı kaygısıyla genellikle sorun baÅŸlar. 

O güne kadar hiçbir sertleÅŸme sorunu olmayan erkeklerde dahi, bu tedirginlik ve baÅŸarısızlık korkusu (performans anksiyetesi) yaÅŸanabilir. Bu heyecanla birlikte sertleÅŸme de saÄŸlanamaz. Artık kadın iyileÅŸtiÄŸine göre erkek kendini ispatlamak zorunda hissedebilir ve bu yoÄŸun stres altında baÅŸarısızlıklar da yaÅŸanabilir. Bu durum devamında ağır bir cinsel stres haline gelebilir. Tam da bu noktada tedavi görmüÅŸ eÅŸin veya olaydan haberi olan yakın çevrenin olumsuz etkisi, beklentilerin karşılanmadığı hissiyle erkekte özgüven yitirilmesine de sebep olabilir ve var olan olumsuz durum kısır döngüye girerek, aylar boyu sertleÅŸme saÄŸlanamayabilir. 

Nedenleri 

Toplumsal yapının gücü ile belki de en çok bu bozuklukla karşılaÅŸmaktayız. Åžöyle ki; vajinismus kadının üzerindeki toplumsal baskının hala sürdüÄŸü toplumlarda görülmeye devam ederken; KADIN=VAJÄ°NA=NAMUS eÅŸitlemesinin bozulmaya baÅŸlandığı toplumlarda görülme sıklığı oldukça azalmıştır. 

AÅŸağıdaki klasik eserde kadınlar üzerine olan bir paragraf oldukça anlamlıdır. Bu bizim gibi olan toplumlarda oldukça sık görülmesinin nedenleri üzerine bir perspektif sunmaktadır. 

“ Pek az gülmeli, gereksiz yere konuÅŸmamalıdır. Canı sokaklarda dolaÅŸmak istediÄŸinde bacaklarının ağırlaÅŸtığını hissetmelidir… Sürekli evinde oturmalıdır...” (Mis Kokulu Çayırlar) 

Her vakada geçerli olan neden farklı olmasına raÄŸmen, vajinismusun en sık görülen nedenleri arasında psikolojik kaygılar ağırlık kazanır.

Kız çocuklarına öÄŸretilen veya irademizin bilinçdışımıza kodladığı “cinsellik kötüdür”, “kızlık zarı çok deÄŸerli ve korunması gereken bir ÅŸeydir” düÅŸünceleri bu problemin ortaya çıkmasında önemli bir yer tutar. 

Bazen neden cinsel bilgi eksikliÄŸi, basit bir utanma ve cinsel duygulardaki baskılanma olabilir. Bazen de altta yatan neden özellikle çocukluk dönemindeki travmatik bir yaÅŸantıdır. Bu durumda geçmiÅŸte yaÅŸanmış taciz gibi travmatik olayların bilinçdışına itilen bugünkü izdüÅŸümleri ve etkileri gibi daha karmaşık içsel çatışmalar, yanlış kalıplar ya da zorlamalar beden-zihin bütünlüÄŸünü bozup vajinismusa neden olabilir. 

Farklı Psikoloji Kuramlarına Göre Vajinismus 

Çıkış kaynaklarına göre vajinismusu davranışsal, biliÅŸsel, dinamik ve varoluÅŸsal modellere göre de ele alabiliriz. 

ÖrneÄŸin geçmiÅŸte yaÅŸanmış bir taciz, ensest iliÅŸki ya da kötü bir cinsel deneyimin aÄŸrı ve acı verici olarak deÄŸerlendirildiÄŸi davranışsal model, 

Yine geçmiÅŸte maruz kalınan cinsel yasaklar ve abartılı ilk gece hikâyelerin kiÅŸinin zihninde oluÅŸturduÄŸu cinsellikle ilgili negatif ÅŸemaları içeren biliÅŸsel model, 

Freud’un ruhsal geliÅŸim evrelerindeki sorunlardan kaynaklanan dinamik model ve 

Erkek egemen topluma bir baÅŸkaldırı metodu, kadının kendini eÅŸine ifade etmesi, farkında olmadan kendi varlığını eÅŸine hissettirmesi ve istediÄŸi ilgiyi görmesi için baÅŸlattığı bilinçdışı otomatik hareketleri içeren varoluÅŸsal model ÅŸeklinde nedenler ele alınabilir. 

BiliÅŸsel Davranışçı Model 

BiliÅŸsel-davranışçı cinsel terapi yaklaşımının amaçları 4 aÅŸamada özetlenebilir: 

1) Cinsel bilgi eksikliÄŸinin giderilmesi, 2) EÅŸler arasındaki iletiÅŸimin zenginleÅŸtirilmesi, 3) Ev ödevlerinin yapılmasını engelleyen olumsuz otomatik düÅŸüncelerin fark edilmesi bunların yerine olumlu ve doÄŸru düÅŸüncelerin geliÅŸtirilmesi 4)Sorunun ortaya çımasında rol oynayan hatalı davranışların fark edilmesi, bunların yerine doÄŸru davranışların geliÅŸtirilmesi 

1) Cinsel bilgi eksikliÄŸinin giderilmesi ve yanlış bilgilerin düzeltilmesi 

Sorun

un ortaya çıkmasında rol oynayan hatalı davranışların fark edilmesi, bunların yerine doÄŸru davranışların geliÅŸtirilmesi amaçlanmaktadır. Cinsel iÅŸlev bozukluÄŸu ÅŸikayeti ile baÅŸvuran çiftlerin çoÄŸunun cinsel bilgi düzeyi oldukça düÅŸüktür. 

Tedavide bilgi düzeyinin yükseltilmesi için çeÅŸitli uygulamalar yapılması çok yararlı olacaktır. 

Cinsel bilgi düzeyinin yükseltilmesinde çeÅŸitli resim, kitap, filmlerden yararlanmak mümkündür. 

Çifte cinsel bilgiler içeren bir kitap önerilir. Okuyup öÄŸrenmeleri istenir (ev ödevi), sonraki görüÅŸmede ise okunan bölümle ilgili geribildirim alınır. Böyle bir ödev: 

a) Cinsel bilgi düzeyinin yükselmesi b) EÅŸler arasındaki cinsel iletiÅŸimin artması c) Hasta ve terapist arasında ortak bir dilin geliÅŸmesi açılarından faydalıdır. 2) EÅŸler arasındaki iletiÅŸimin zenginleÅŸtirilmesi 

Cinsel iÅŸlev bozukluÄŸu görülen çiftlerde çok sık rastlanan bir özellik de cinsel iletiÅŸimin ya hiç ya da yok denecek kadar az olmasıdır. Bazı çiftlerin cinsellik dışında güncel iletiÅŸimlerinde de sorunlar olabilir, o zaman terapiye oradan baÅŸlanır. 

3) Ev ödevlerinin yapılmasını engelleyen olumsuz otomatik düÅŸüncelerin fark edilmesi bunların yerine olumlu ve doÄŸru düÅŸüncelerin geliÅŸtirilmesi 

Tedavinin en önemli özelliklerinden biri de ev ödevleridir.Ev ödevleri bilgi düzeyinin arttırılması, iletiÅŸim becerilerinin geliÅŸtirilmesi, cinsellikle ilgili yanlış inanç ve tutumların fark edilmesi ve yeni cinsel yaÅŸantıların oluÅŸturulması gibi farklı ÅŸekillerde olabilir. 

Ödevler çiftin sorunlarına ve tedavideki hızına göre belirlenir. 

4) Sorunun ortaya çımasında rol oynayan hatalı davranışların fark edilmesi, bunların yerine doÄŸru davranışların geliÅŸtirilmesi Cinsel iÅŸlev bozukluklarının tedavisinde hatalı davranışlar yerine doÄŸru davranışların geliÅŸtirilmesi ve davranış repertuarının geniÅŸletilmesi için yararlanılacak teknikler uygulanır. 

Sonuç: 

BiliÅŸsel-davranışçı terapi yaklaşımı cinsel iÅŸlev bozukluklarının tedavisinde oldukça etkilidir. ÇeÅŸitli çalışmalarda cinsel-iÅŸlev bozukluklarının tedavisinde biliÅŸsel-davranışçı yaklaşımla baÅŸarılı sonuçlar elde edildiÄŸi bilinmektedir. Ancak sorunun tek çıkış kaynağı olarak nasıl ki biliÅŸsel veya davranışsal boyutlar gösterilemeyecekse sorunun çözüm yöntemi de tek deÄŸildir. Unutulmamalıdır ki; 

“Hastalık yoktur, hasta vardır” felsefesi, bizi biliÅŸsel ve davranışsal bileÅŸenler içeren, kültürel etkiler, deÄŸer yargıları ve mitlerle biçimlenen, biyolojik, psikolojik ve sosyal yönleri olan özel ve karmaşık bir yaÅŸam örüntüsü gösteren insana tek bir açıdan bakmamamız gerektiÄŸini her daim hatırlatacaktır. 

Ä°nsana tek bir açıdan bakmak hayatlarında ilk kez karşılaÅŸtıkları fili algılamaya çalışan körlerin hikayesinde olduÄŸu gibi bizi ve dolayısıyla yaklaşımımızı eksik kılacaktır. 

KAYNAKÇA: 

1. Evlilik ve Aile Terapisi, Ä°brahim Ethem Özgüven, PDREM Yayınevi 2. Cinsellik ve Cinsel Yasam, Ä°brahim Ethem Özgüven, PDREM Yayınevi 3. Gercegin DiriliÅŸine Acılan Kapı Hipnoz 1. cilt Dr.Tahir Özakkas, Özak Yayınevi 4. Erkek CinselliÄŸi, Bernie Zilbergeld Ph.D., Bilimsel ve Teknik Yayınları Çeviri Vakfı 5. Kadınlarda Orgazm Olma Yöntemleri, Julia Heiman-Leslie Lopiccolo-Joseph lopiccolo, Pencere Yayınları 6. Ä°slamın Bilinçaltında Kadın, Fetna Ayt Sabah, Ayrıntı Yayınevi 7. Erken BoÅŸalma Tedavi Teknikleri, Dr. Ali Gökkaya, Oksijen Yayınları 8. CÄ°SED Cinsel Terapi EÄŸitimi, Modül 1, 2 ve 3, CÄ°SED 9. Cinsel Sorunlara Yaklaşım, Dr..Nesrin Yetkin 10. Cinsel Terapiler, Psi. Dr. Mualla Oktay 11. Cinsel Ä°ÅŸlevin Fizyolojisi, Dr Cem Ä°ncesu 12. Cinsel Ä°ÅŸlev Bozukluklarında Ä°lk Basamak-DeÄŸerlendirme ve Ayırıcı Tanı, Dr.Cem Ä°ncesu 12. Cinsel Ä°ÅŸlev Bozukluklarının Psikolojik Nedenleri, Doç.Dr Ceylan TuÄŸrul 13. Ä°nsanda Cinsel Davranış William H.Masters, M.D., Virginia E.Johnson 14. Cinsel Ä°ÅŸlev Bozuklukları ve Disiplinler Arası Ä°liÅŸkiler Doç. Dr. Mehmet Z. Sungur 15. CETAD Bilgilendirme Dosyaları 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. Ciltler 16. CinselliÄŸin Dayanılmaz Ağırlığı, Dr. Cem Keçe, Cinsel Terapi DerneÄŸi